Tedbir Nafakası

Tedbir Nafakası

TMK’nın 188/2, 185/2, 195, 196, 197. maddelerinde düzenlenmiştir.

TMK’nın 195 ve 196. maddelerinde evlilik birliğinin devam ettiği ve eşler ile çocukların aynı çatı altında yaşadığı durumlarda açılacak tedbir nafakası düzenlenmiştir.

Tedbir nafakası, boşanma davası sırasında veya boşanma davası açılmadan talep edilebilir. Boşanma davası açıldıktan sonra davaya bakan hakim Medeni Kanunumuz gereği kendiliğinden gerekli önlemleri alır. Bu önlemlerden birisi de tedbir nafakasıdır. Tedbir nafakasına davanın açıldığı tarihten itibaren hükmedilir. Bir tarafın kusurlu olması ise; onun lehine tedbir nafakası hükmedilmesine engel teşkil etmez.

Boşanma davası ile hükmedilen tedbir nafakasına hem eş hem de çocuklar yönünden hükmedilir. Karar kesinleşinceye kadar bu şekilde devam eden tedbir nafakası, karar kesinleştikten sonra ya tamamen kalkar ya da  eş için “yoksulluk nafakası” çocuklar için “iştirak nafakasına” dönüşür.

Boşanma Davası Öncesinde Tedbir Nafakası:

Herhangi bir boşanma ya da ayrılık talebi olmadan eşlerden birisinin ayrı yaşamada haklı olduğunu ispatlaması koşulu ile diğer eşten talep ettiği nafaka türüdür. Talep eden eş haklı sebebe dayanarak ortak konutu terk etmiş olabileceği gibi, (şiddet uygulanması, eşin uyuşturucu bağımlısı olması, vs.) diğer eşin haklı bir sebep olmadan birlikte yaşama iradesi göstermemesi (aile konutunun terk edilmesi vs.) ayrı yaşamayı nafaka talep eden eş açısından haklı kılar. Nafaka talep eden eş ayrı yaşamada haklı olduğunu her türlü delil ile ispat edebilir.

TMK m. 197/2 “Birlikte yaşamaya ara verilmesi haklı bir sebebe dayanıyorsa hâkim, eşlerden birinin istemi üzerine birinin diğerine yapacağı parasal katkıya, konut ve ev eşyasından yararlanmaya ve eşlerin mallarının yönetimine ilişkin önlemleri alır.” hükmünü içermektedir. Bu şekilde talep edilecek tedbir nafakası bağımsız bir dava şeklinde, eşlerden birisinin yerleşim yerindeki Aile Mahkemesinde açılabilir (TMK m.201). Bu şekilde talep edilecek tedbir nafakası nispi harca tabi olup talep edilen yıllık nafaka miktarı üzerinden alınır. Talep eden eşin yanında ergin olmayan çocukları da kalıyorsa bu çocuklar için de tedbir nafakası talep edebilir.

TMK m.200 “Koşullar değiştiğinde hâkim, eşlerden birinin istemi üzerine kararında gerekli değişikliği yapar veya sebebi sona ermişse alınan önlemi kaldırır.” şeklindeki düzenlemeyle koşulların değişmesi halinde tedbir nafakasının değiştirilebileceğini ifade etmektedir. Bu durumda, tedbir nafakasının ne şekilde değiştirileceği veya kaldırılıp kaldırılmayacağını değerlendirecek yetkili mahkeme tedbir nafakasına hükmeden mahkemedir.

Boşanma Davası Açıldıktan Sonra Tedbir Nafakası:

Boşanma davası açıldıktan sonra eş veya ergin olmayan çocukların geçinmesini sağlamak üzere tedbir nafakasına hükmedilebilir. Eşlerden biri boşanma ya da ayrılık davası açmakla taraflar ayrı yaşama hakkı elde ederler. Bunun yanında davaya bakan hakim, Medeni Kanun m.169 “Boşanma veya ayrılık davası açılınca hâkim, davanın devamı süresince gerekli olan, özellikle eşlerin barınmasına, geçimine, eşlerin mallarının yönetimine ve çocukların bakım ve korunmasına ilişkin geçici önlemleri re ’sen alır.” hükmü gereğince gerekli önlemleri kendiliğinden alır.

Boşanma davası ile talep edilen tedbir nafakasına hem eş hem de ergin olmayan çocuklar için hükmedilir. Tedbir nafakası geçici bir tedbir olduğundan tarafların kusuruna bakılmaz. Dava sürecinde tarafların maddi durumuna göre hakim hangi taraf lehine tedbir nafakasına hükmedeceğine karar verir.

Boşanma davası açıldıktan sonra TMK 169 göre hakim bütün önlemleri kendiliğinden almakla yükümlü olduğundan herhangi bir talep olmadan da tedbir nafakasına hükmedebilir. Ancak bir talep varsa talep ile bağlılık ilkesi gereğince talepten fazlasına hükmedemez. Dava sürecinde şartların değişmesi durumunda hakim re ‘sen ya da talep üzerine nafaka miktarını arttırabilir ya da azaltabilir. Boşanma ile birlikte talep edilen tedbir nafakası, boşanmanın fer’i niteliğinde olduğundan herhangi bir harca tabi değildir. Mahkemece bu şekilde kabul edilen tedbir nafakası boşanma davası kesinleşene kadar devam eder. Boşanma davası kesinleştikten sonra tedbir nafakası ya tamamen kalkar ya da yoksulluk ya da iştirak nafakası şeklinde devam eder.

Tedbir Nafakası Nasıl Hesaplanır?

Tedbir nafakasının miktarı hakim tarafından takdir edilir. Ancak hakim tarafından takdir edilecek olan tedbir nafakasının miktarı, tarafların  maddi durumu, varsa müşterek çocukların sayısı, yaşları, eğitim durumları gibi faktörlere göre değişiklik gösterir. 

Tedbir Nafakası Ödenmezse Ne Olacaktır?

Nafaka borçlusu, tedbir nafakasını ödemez ise nafaka alacaklısı icra takibi başlatarak cebri icra yoluyla nafaka alacağını tahsil etme yoluna gidebilir. Tedbir nafakası, geçici tedbir niteliği taşımakta yani ilam niteliği taşımamaktadır. Bu sebepten ötürü İcra İflas Kanunu madde 344’te öngörülen, nafaka borcunun nafaka borçlusunun ödememesi halinde hükmedilen disiplin hapsi cezası söz konusu olmayacaktır. Yani tedbir nafakasını ödemeyen borçlunun cezai anlamda bir sorumluluğu bulunmamaktadır.